از آنجایی که دندان‌ها از جمله قسمت‌های حساس بدن ما هستند، حساسیت آن‌ها نیز امری معمول است. بسیاری از افراد با مشکل حساسیت دندان به سرما یا گرما مواجه هستند. این حساسیت را می‌توان تا حدودی طبیعی دانست، اما در برخی موارد، نشان‌دهنده یک مشکل اساسی در دندان‌ها است. چرا که، ممکن است باعث تحریک و درد در دندان ها شود و تجربه ناراحتی را برای بیماران به همراه داشته باشد.

عوامل مختلفی می‌توانند باعث سرد و گرم شدن دندان شوند. اما شناخت دلایل این حساسیت می تواند برای درمان و کنترل آن بسیار کمک کننده باشد. در ادامه به دلایل حساسیت دندان به سرما و گرما و روش درمان آن خواهیم پرداخت.

دلایل حساسیت دندان به گرما و سرما

حساسیت دندان به سرما و گرما یک مشکلات رایج دندانی است که می تواند باعث ناراحتی و درد قابل توجهی شود. این حساسیت زمانی رخ می دهد که لایه محافظ مینای دندان فرسوده یا آسیب ببیند و عاج زیرین و انتهای عصب را در معرض دید قرار دهد. درک دلایل حساسیت دندان به سرما و گرما می تواند به افراد در پیشگیری و مدیریت موثر این وضعیت کمک کند.

• فرسایش مینا: مینا، بیرونی ترین لایه دندان، به عنوان سپری در برابر تغییرات دما عمل می کند و از قرار گرفتن انتهای عصبی جلوگیری می کند. با این حال، عواملی مانند غذاهای اسیدی، برخی داروها و دندان قروچه بیش از حد می توانند منجر به فرسایش مینای دندان شوند. هنگامی که مینای دندان آسیب می‌بیند، عاج آسیب‌پذیر می‌شود و در نتیجه به مواد سرد و گرم حساس می‌شود.
• تحلیل لثه: تحلیل لثه، وضعیتی که در آن بافت لثه از دندان عقب می نشیند، می تواند سطح حساس ریشه را در معرض دید قرار دهد. این می تواند ناشی از بهداشت نامناسب دهان، مسواک زدن تهاجمی، بیماری لثه یا حتی افزایش سن باشد. هنگامی که سطح ریشه در معرض قرار می گیرد، نسبت به تغییرات دما حساس تر می شود و منجر به حساسیت دندان می شود.
• دندان های ترک خورده یا شکسته: ترک یا شکستگی در دندان ها می تواند مسیری را برای تغییرات دما ایجاد کند تا به انتهای عصبی دندان برسد. این می تواند به دلیل ضربه، گاز گرفتن اجسام سخت، یا حتی اعمال دندانپزشکی که فشار بیش از حد به دندان ها وارد می کند، رخ دهد. در نتیجه، احساس گرما و سرما می تواند باعث درد و ناراحتی شود.
• 4. روش های دندانپزشکی: برخی از روش های دندانپزشکی مانند سفید کردن دندان، پرکردن دندان یا قرار دادن تاج دندان می تواند باعث حساسیت موقت دندان به گرما و سرما شود. این حساسیت معمولاً طی چند روز یا چند هفته با تطبیق دندان ها با تغییرات کاهش می یابد. با این حال، اگر این حساسیت ادامه داشت، مهم است که با دندانپزشک مشورت کنید.
• پوسیدگی دندان: پوسیدگی یا حفره دندان نیز می تواند به حساسیت دندان کمک کند. وقتی باکتری‌های دهان قند مصرف می‌کنند و اسید تولید می‌کنند، مینای دندان و عاج را فرسایش می‌دهند و پایانه‌های عصبی را در معرض دید قرار می‌دهند. این می تواند منجر به حساسیت به دماهای گرم و سرد شود. توجه به این نکته لازم است که پوسیدگی دندان در بارداری می تواند بیشتر باشد در نتیجه حساسیت دندان نیز بیشتر خواهد بود.

علائم حساسیت دندان به دمای سرد و گرم

مشخصه این عارضه، درد یا ناراحتی و موقتی است که هنگام مصرف غذاها و نوشیدنی های سرد یا گرم تجربه می شود. این حساسیت می تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد، و شناخت علائم آن و جستجوی مراقبت های مناسب از دندان ضروری است.

• حساسیت به گرما: افراد با حساسیت دندان معمولاً هنگام مصرف غذاها یا نوشیدنی های گرم احساس ناراحتی یا درد می کنند. بسته به شدت بیماری، می تواند از حساسیت خفیف تا درد شدید متغیر باشد. این احساس ممکن است بلافاصله پس از تماس با ماده داغ احساس شود یا ممکن است به تدریج در طول زمان ایجاد شود.
• حساسیت به سرما: به طور مشابه، حساسیت دندان نیز می تواند در مواجهه با دمای سرد ظاهر شود. مصرف بستنی، نوشیدنی های سرد یا حتی تنفس در هوای سرد می تواند باعث ایجاد احساس درد در دندان ها شود. شدت حساسیت می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، برخی از آن‌ها ناراحتی خفیف و برخی دیگر درد طاقت فرسا را تجربه می کنند.
• درد طولانی مدت: یکی از نشانه‌های رایج حساسیت دندان، درد طولانی مدتی است که حتی پس از مصرف محرک های سرد یا گرم ادامه می یابد. این به این معنی است که ناراحتی ممکن است برای چند ثانیه یا حتی چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض اولیه ادامه یابد. شدت و مدت درد بسته به فرد و علت زمینه‌ای حساسیت دندان‌ها می‌تواند متفاوت باشد.
• مسواک زدن دردناک: مسواک زدن دندان ها، به ویژه با مسواک هایی که دارای موهای سفت هستند، می تواند حساسیت دندان را بدتر کند. عمل مسواک زدن می تواند باعث عقب نشینی لثه ها شود و ریشه های حساس دندان را در معرض دید قرار دهد. در نتیجه، افراد ممکن است هنگام مسواک زدن درد یا ناراحتی شدیدی را تجربه کنند، که باعث می‌شود مسواک‌هایی با موهای نرم‌تر و تکنیک‌های مسواک زدن ملایم‌تر انتخاب کنند.
• ناراحتی هنگام جویدن: حساسیت دندان همچنین می تواند جویدن برخی غذاها را به تجربه ای دردناک تبدیل کند. گاز گرفتن غذاهای گرم یا سرد می تواند باعث ایجاد احساس تیر کشیدم در دندان شود و باعث ناراحتی یا درد بسیاری شود. این می تواند انتخاب های غذایی فرد را محدود کند و بر عادات غذایی کلی آن‌ها تأثیر بگذارد.

چگونه از حساسیت دندان به گرما و سرما جلوگیری کنیم؟

یکی از مهم ترین اقدامات در پیشگیری از حساسیت دندان، رعایت بهداشت دهان و دندان است. مسواک زدن دندان های خود دو بار در روز با یک مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید به حذف پلاک و باکتری هایی که می توانند به حساسیت دندان کمک کنند، کمک می کند. علاوه بر این، نخ دندان کشیدن روزانه به تمیز کردن نواحی سخت در دسترس بین دندان‌ها کمک می‌کند و خطر تحلیل لثه و فرسایش مینای دندان را کاهش می‌دهد.

غذاهای اسیدی و شیرین می توانند مینای دندان را از بین ببرند و به حساسیت دندان کمک کنند. مصرف این غذاها و نوشیدنی ها از جمله نوشابه ها، مرکبات، آب نبات ها و آبمیوه ها را محدود کنید. اگر غذاهای اسیدی یا شیرین مصرف می کنید، پس از آن دهان خود را با آب بشویید تا تاثیر آن بر دندان هایتان به حداقل برسد. علاوه بر این، سعی کنید هنگام نوشیدن نوشیدنی های اسیدی از نی استفاده کنید تا تماس مستقیم با دندان های خود را کاهش دهید.

اگر در فعالیت هایی شرکت می کنید که ممکن است دندان های شما را در معرض آسیب قرار دهد، مانند ورزش های سنگین، استفاده از محافظ دهان را در نظر بگیرید. محافظ دهان می تواند یک سد محافظ ایجاد کند و از شکستگی دندان یا آسیبی که می تواند منجر به حساسیت دندان شود جلوگیری کند. برای تعیین مناسب ترین محافظ دهان برای نیازهای خود با دندانپزشک خود مشورت کنید.

مراجعه منظم به دندانپزشک خود برای معاینات دندانپزشکی و تمیز کردن حرفه ای را به عادت تبدیل کنید. دندانپزشک شما می تواند سلامت دندان ها و لثه های شما را ارزیابی کند، علائم حساسیت دندان را شناسایی کند و در صورت لزوم درمان مناسب را ارائه دهد.

تمیز کردن های حرفه ای همچنین می توانند پلاک های سرسخت و تارتار را از بین ببرند و خطر حساسیت دندان را بیشتر کاهش دهند. دندانپزشکی های شبانه روزی بهترین انتخاب برای دردهای اورژانسی باشد.

دندان قروچه می تواند به مرور زمان باعث حساسیت دندان شود. اگر هنگام خواب یا به دلیل استرس دندان قروچه می کنید، از محافظ دهانی استفاده کنید که به طور خاص برای رفع این مشکل طراحی شده است. علاوه بر این، تمرین تکنیک های مدیریت استرس، مانند ورزش، مدیتیشن، یا درمان، می تواند به کاهش دندان قروچه کمک کند و از دندان های شما در برابر حساسیت محافظت کند.

روش های درمان حساسیت دندان به گرما و سرما

رایج‌ترین روش‌های توصیه شده برای مدیریت حساسیت دندان، استفاده از خمیردندان حساسیت‌زدا است. این خمیردندان های تخصصی حاوی ترکیباتی هستند که به جلوگیری از انتقال سیگنال های عصبی از سطح دندان به پالپ داخلی کمک می کنند و حساسیت را کاهش می دهند. استفاده منظم از خمیردندان های حساسیت زا می تواند به مرور زمان حساسیت دندان را کاهش دهد. برخی دیگر از این روش ها عبارتند از؛

فلوراید تراپی یکی دیگر از روش های موثر برای درمان حساسیت دندان است. فلوراید به تقویت مینای دندان کمک می کند که به عنوان یک سد محافظ در برابر محرک های خارجی عمل می کند. دندانپزشکان می توانند از ژل ها یا لاک های فلوراید غلیظ روی دندان های آسیب دیده استفاده کنند که باعث تقویت مینای دندان و کاهش حساسیت می شود. در برخی موارد، دندانپزشکان ممکن است خمیردندان حاوی فلوراید را برای بیماران تجویز کنند تا در خانه از آن‌ها استفاده کنند.

برای موارد شدیدتر حساسیت دندان، باندینگ دندان ممکن است توصیه شود. باندینگ دندانی شامل استفاده از مواد رزین همرنگ دندان بر روی دندان های آسیب دیده است. این ماده به محافظت از عاج در معرض و کاهش حساسیت کمک می کند. باندینگ دندان یک روش غیر تهاجمی است که می تواند به بیمارانی که از حساسیت دندان رنج می برند تسکین فوری دهد.

در مواردی که حساسیت دندان به دلیل پوسیدگی یا آسیب زیاد دندان ایجاد می شود، ممکن است تاج یا اینله دندان ضروری باشد. این درمان‌های ترمیمی نه تنها به مشکل اساسی دندان رسیدگی می‌کنند، بلکه یک لایه محافظ روی دندان حساس ایجاد می‌کنند. روکش دندان با پوشاندن عاج در معرض دید، حساسیت دندان را به گرما و سرما به حداقل می رساند.

در موارد شدید که حساسیت دندان علیرغم سایر روش های درمانی باقی می ماند، ممکن است درمان ریشه در نظر گرفته شود. درمان ریشه شامل برداشتن بافت پالپ عفونی یا ملتهب از دندان است که به طور موثر منبع حساسیت را از بین می برد. این روش نه تنها حساسیت دندان را کاهش می دهد، بلکه دندان را از آسیب یا کشیدن نجات می دهد.

درمان خانگی حساسیت دندان

خوشبختانه امروزه، چندین درمان خانگی وجود دارد که می‌تواند به کاهش این وضعیت کمک کند. با این حال، توجه به این نکته مهم است که این درمان‌ها ممکن است تسکین موقتی ایجاد کنند و نباید جایگزین مراقبت‌های دندانپزشکی حرفه‌ای شوند. اگر دچار حساسیت دندانی هستید، توصیه می شود برای تشخیص و برنامه درمانی مناسب با دندانپزشک مشورت کنید.

• شستشو با آب نمک: شستشو با آب نمک می تواند به کاهش التهاب و تسکین لثه کمک کند. به سادگی نصف قاشق چایخوری نمک را در آب گرم حل کنید و حدود 30 ثانیه آن را در اطراف دهان خود بچرخانید و سپس آن را تف کنید و چند بار در روز تکرار کنید.
• روغن میخک: روغن میخک دارای خواص ضد درد طبیعی است که می تواند به بی حس شدن ناحیه کمک کند و به طور موقت حساسیت را تسکین دهد. یک تکه پنبه را به روغن میخک آغشته کنید و آن را مستقیماً روی دندان یا لثه آسیب دیده بمالید. حتما روغن میخک را با روغن حامل مانند روغن نارگیل رقیق کنید تا دندان بیشتر تحریک نشود.
• چای سبز: چای سبز حاوی ترکیباتی به نام کاتچین است که خواص ضد التهابی دارد و می تواند به کاهش حساسیت دندان کمک کند. یک فنجان چای سبز دم کنید و بگذارید خنک شود. چای را برای چند ثانیه دور دهان خود بچرخانید و سپس آن را بیرون بریزید. این روند را چند بار در روز تکرار کنید.
• عسل و آب گرم: عسل دارای خواص ضد باکتریایی است و می تواند به تسکین دندان های حساس کمک کند. یک قاشق چای خوری عسل را با آب گرم مخلوط کنید و آن را برای چند ثانیه دور دهان خود بچرخانید. آن را تف کنید و سپس دهان خود را با آب بشویید.
• ژل آلوئه ورا: ژل آلوئه ورا دارای خواص ضد التهابی است و می تواند به کاهش حساسیت دندان کمک کند. مقدار کمی ژل آلوئه ورا را روی دندان یا لثه آسیب دیده بمالید و بگذارید چند دقیقه روی آن بماند و سپس دهان خود را با آب بشویید.