شکستگی دندان به دلایل مختلفی در کودکان رخ می دهد. در کودکان، شکستگی های دندانی اغلب در اثر تصادف، افتادن، آسیب های ورزشی یا گاز گرفتن اجسام سخت ایجاد می شود. شدت شکستگی می تواند از ترک های کوچک تا شکستگی کامل دندان متغیر باشد. توجه به این نکته ضروری است که شکستگی های دندانی هم می توانند روی سطح دندان قابل مشاهده باشند و هم در داخل خود دندان رخ دهند. به عنوان والدین، بسیار مهم است که با این وضعیت دندانی، علل آن و نحوه پیشگیری از آن آشنا شوید و در اولین فرصت اقدام به ترمیم دندان نمایید.
اگر به دنبال یافتن پاسخ سوال اگر دندان کودکمان شکست باید چه کنیم، این مقاله از دندانپزشکی فربد را از دست ندهید.
انواع شکستگی های دندانی در کودکان
دندان کودکان ممکن است به دلایل مختلفی شکسته شود. که هر دلیلی می تواند به قسمتی جدا از دندان آسیب برساند. به همین خاطر شناخت انواع شکستگی به ترمیم هر چه بهتر آن توسط متخصص کمک خواهد کرد.
شکستگی مینای دندان خفیف ترین شکل شکستگی دندان کودک است. این شکستگی زمانی رخ می دهند که تنها لایه خارجی دندان، مینای دندان، ترک خورده یا شکسته شده باشد. این نوع شکستگی ممکن است باعث ایجاد درد شود یا حتی هیچ علائمی از خود نشان ندهد. شکستگی مینای دندان معمولاً در اثر ضربه های جزئی مانند زمین خوردن یا ضربه به صورت ایجاد می شود. درمان شکستگی های مینا ممکن است نیاز صاف کردن لبه های زبر یا روش های زیبایی مانند باندینگ دندان داشته باشد.
شکستگی مینا عاج زمانی اتفاق می‌افتد که هم مینای دندان و هم لایه زیرین دندان که به عنوان عاج می‌شود، آسیب ببیند. این نوع شکستگی باعث ایجاد ناراحتی و درد می شود. شکستگی‌های مینای دندان می‌تواند از ضربه ها یا حوادث مهم‌تر باشد. درمان شکستگی های مینا عاج ممکن است شامل دندان باندینگ، دندان پرکردن، یا در موارد شدید، تاج دندان باشد.
شکستگی های ریشه تاج شامل آسیب به تاج (قسمت قابل مشاهده) و ریشه (زیر خط لثه) دندان می شود. این نوع شکستگی می تواند باعث درد و آسیب شدید شود. درمان شکستگی ریشه تاج ممکن است شامل درمان حرفه ای و قرار دادن تاج برای محافظت از دندان و بازیابی عملکرد آن می باشد.
شکستگی ریشه شدیدترین نوع شکستگی دندان در کودکان است و معمولاً در نتیجه ترومای قابل توجهی مانند آسیب های ورزشی یا رانندگی رخ می دهد. در این نوع شکستگی، دندان در امتداد ریشه می شکند و ممکن است دندان از بیرون دست نخورده به نظر برسد. تشخیص شکستگی های ریشه می تواند چالش برانگیز باشد زیرا ممکن است علائم قابل مشاهده از آسیب را نشان ندهند. درمان شکستگی ممکن است شامل کشیدن یا آتل زدن دندان برای تثبیت آن باشد.
شناخت علائم و نشانه های شکستگی های مختلف به درمان مناسب و به حداکثر رساندن طول مدت زمان کمک می کند. اگر کودک شما شکستگی دندان را تجربه کرد، باید برای جلوگیری از آسیب بیشتر و اطمینان از بهترین نتیجه ممکن به دنبال مراقبت های فوری دندان باشید. معاینات منظم دندانپزشکی و استفاده از وسایل محافظ در حین فعالیت های بدنی نیز می تواند از شکستگی دندان در کودکان جلوگیری کند. به یاد داشته باشید، تشخیص زودهنگام و درمان سریع کلید سلامت دهان و دندان کودک شما است.
دلایل شکستگی دندان کودکان
سلامت و تندرستی فرزندان برای هر پدر و مادری بسیار مهم است. در این قسمت، عوامل مختلفی را که در ایجاد این موضوع نقش دارند، بررسی خواهیم کرد و علل خارجی و داخلی را بررسی خواهیم کرد. با به دست آوردن بینش در مورد این دلایل، والدین می توانند اقدامات پیشگیرانه ای را برای محافظت از سلامت دندان کودکان خود انجام دهند.
بچه ها بازیگوش و پرانرژی هستند و اغلب درگیر مجموعه وسیعی از فعالیت ها هستند. متأسفانه، حوادثی که منجر به شکستن دندان می شود غیر معمول نیست. زمین خوردن، برخورد در حین ورزش یا بازی و حتی گاز گرفتن اجسام سخت یا تیز می تواند منجر به شکستگی دندان شود. این حوادث اغلب غیرقابل پیش بینی هستند، اما والدین می توانند با ارائه اقدامات ایمنی و نظارت مناسب، خطر را کاهش دهند.
پوسیدگی دندان یکی از مشکلات شایع سلامت دهان در کودکان است که می تواند منجر به شکستگی دندان شود. نوشیدنی های شیرین، آب نبات ها و اقدامات بهداشتی نامناسب دندان در ایجاد حفره ها و تضعیف ساختار دندان نقش دارند. با گذشت زمان، حفره‌های درمان نشده می‌توانند باعث شکستن دندان شوند که نیاز به درمان دندانپزشکی دارند. والدین باید فرزندان خود را تشویق کنند که از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کنند، تنقلات شیرین را محدود کنند و یک روال بهداشت دهان و دندان ثابت برای جلوگیری از پوسیدگی ایجاد کنند.
- مشکلات مال اکلوژن و گاز گرفتن
مال اکلوژن به تراز نامناسب دندان ها اشاره دارد. این وضعیت می تواند منجر به مشکلات بایت، از جمله اوربایت، آندربایت یا کراس بایت شود. هنگامی که دندان ها به درستی به هم نمی رسند، نیروی بیش از حدی می تواند بر روی دندان های خاص وارد شود و آن ها را مستعد شکستگی کند. شناسایی زودهنگام و درمان توسط متخصص ارتودنسی می تواند به اصلاح این مشکلات بایت کمک کند و خطر آسیب دندان را کاهش دهد.
- مصرف مکرر غذاها و نوشیدنی های شیرین
علاقه کودکان به خوراکی ها و نوشیدنی های شیرین کمک زیادی به پوسیدگی دندان می کند. مصرف مکرر مواد قندی به باکتری های موجود در دهان اجازه تولید اسید می دهد که به مینای دندان حمله می کند و منجر به ایجاد حفره می شود. برای کاهش این خطر، والدین باید مصرف غذاها و نوشیدنی های شیرین را برای فرزندشان محدود کنند، جایگزین های سالم تری مانند میوه ها و آب را تشویق کنند و اطمینان حاصل کنند که فرزندانشان پس از مصرف شیرینی، دندان های خود را مسواک می زنند.
فلوراید یک ماده معدنی ضروری است که مینای دندان را تقویت می کند و به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می کند. متأسفانه، بسیاری از کودکان به اندازه کافی در معرض استفاده از فلوراید قرار نمی گیرند. عدم دسترسی به آب حاوی فلوراید یا استفاده از خمیردندان بدون فلوراید می تواند خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهد. برای والدین بسیار مهم است که در مورد استفاده مناسب از فلوراید، مانند فلورایدتراپی و استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید، با دندانپزشک کودک خود مشورت کنند.
معاینات منظم دندانپزشکی برای حفظ سلامت دهان و دندان در کودکان بسیار مهم است. به تعویق انداختن این قرار ملاقات ها می تواند باعث بدتر شدن مشکلات دندانی موجود شود و درمان های لازم را تهاجمی تر و پرهزینه تر کند. دندانپزشکان می توانند علائم اولیه پوسیدگی دندان را تشخیص دهند، اقدامات پیشگیرانه را ارائه دهند و والدین و کودکان را در مورد مراقبت های دندانی مناسب آموزش دهند. والدین باید مراجعه به دندانپزشکی اطفال و بازدیدهای منظم دندانپزشکی را برای فرزندانشان در اولویت قرار دهند تا هر گونه مشکل دندانی را به سرعت برطرف کنند.
- عدم آموزش و آگاهی دندانپزشکی
بسیاری از والدین ممکن است از اهمیت مراقبت مناسب از دندان برای فرزندان خود آگاه نباشند یا دانش لازم برای اجرای اقدامات بهداشت دهان و دندان را نداشته باشند. آموزش دندانپزشکی نقش حیاتی در پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان دارد. والدین باید از متخصصان دندانپزشکی اطلاعات کسب کنند، در جلسه های آموزشی بهداشت دندان شرکت کنند و به طور فعال خود را در مراقبت از دهان و دندان کودک خود درگیر کنند.
دندان قروچه که معمولاً در کودکان شایع است. این حالت معمولا در هنگام خواب یا در نتیجه استرس و اضطراب رخ می دهد. ساییدن و فشردن مداوم می تواند فشار زیادی بر روی دندان ها وارد کند و به مرور زمان باعث ضعیف شدن یا ترک خوردن آن ها شود. والدین باید برای تعیین علت اصلی دندان قروچه و درمان مناسب برای محافظت از دندان ها با دندانپزشک مشورت کنند.
• عوامل ژنتیکی
عوامل ژنتیکی می توانند بر استحکام و انعطاف پذیری مینای دندان تأثیر بگذارند. برخی از کودکان ممکن است ساختارهای ضعیف تری دندان را به ارث ببرند که آن ها را مستعد شکستگی می کند. در حالی که این عامل خارج از کنترل والدین است، تشخیص زودهنگام از طریق معاینات منظم دندانپزشکی می تواند به شناسایی مشکلات کلی کمک کند و امکان انجام اقدامات پیشگیرانه مناسب را فراهم کند.
کدام دندان در کودکان بیشتر مستعد شکستگی است؟
به عنوان والدین، طبیعی است که نگران سلامت و ایمنی فرزندانمان باشیم. وقتی صحبت از سلامت دندان می شود، یکی از نگرانی های رایج خطر شکستگی دندان است. حوادث و شرایط پیش بینی نشده می تواند منجر به صدمات دندانی شود و باعث درد و ناراحتی هم برای کودکان و هم برای والدین شود. شناخت دندان هایی که بیشتر مستعد شکستگی هستند می تواند به ما کمک کند تا اقدامات احتیاطی لازم را انجام دهیم و اطمینان حاصل کنیم که سلامت دهان و دندان فرزندانمان را تضمین می کنیم. در این قسمت از مقاله، بررسی خواهیم کرد که کدام دندان‌ها در کودکان بیشتر مستعد شکستگی هستند و در مورد اقدامات پیشگیرانه کلی صحبت خواهیم کرد.
1. ثنایای اولیه:
دندان های ثنایای اولیه که به عنوان دندان های شیری نیز شناخته می شوند، از آسیب پذیرترین دندان ها در برابر شکستگی در کودکان هستند. با توجه به اندازه و موقعیتی که در جلوی دهان دارند، در هنگام سقوط یا تصادف، ضربه را تحمل می کنند. شکستگی دندان های ثنایای اولیه می تواند باعث ناراحتی شود، بر عادات غذایی تاثیر بگذارد و رشد دندان های دائمی را تحت تاثیر قرار دهد. نظارت بر کودکان خردسال در طول بازی و به کارگیری اقدامات ایمنی برای به حداقل رساندن خطر شکستگی احتمالی ضروری است.
2. ثنایای دائمی:
هنگامی که دندان های ثنایای اولیه با دندان های ثنایای دائمی جایگزین می شوند، احتمال شکستگی دندان کودک همچنان نگران کننده است. دندان های جلویی بالا و پایین، دندان های ثنایای مرکزی و لترال به دلیل موقعیت اکسپوز بیشتر تمایل به شکستگی دارند. فعالیت‌هایی مانند ورزش یا بازی‌های خشن می‌تواند خطر بیشتری برای آسیب دیدن این دندان‌ها داشته باشد. تشویق به استفاده از محافظ دهان در حین فعالیت های بدنی و آموزش به کودکان در مورد بهداشت و مراقبت از دندان می تواند به جلوگیری از شکستگی دندان های ثنایا دائمی کمک کند.
3. مولر اول:
مولرهای دائمی اول که معمولاً به عنوان مولرهای شش ساله شناخته می شوند، به دلیل عملکرد جویدنی، مستعد شکستگی هستند. این دندان های آسیاب اغلب زمانی ظاهر می شوند که کودکان هنوز در حال یادگیری مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به طور مستقل هستند و آنها را مستعد پوسیدگی دندان و ضعیف شدن مینای دندان می کند. والدین می توانند با آموزش روش های صحیح بهداشت دهان و دندان به کودکان و معاینات منظم دندانپزشکی از استحکام و یکپارچگی این دندان های آسیاب حمایت کنند و در نتیجه احتمال شکستگی را کاهش دهند.
4. دندان نیش و پرمولر:
در حالی که دندان های نیش و پرمولر در مقایسه با دندان های ثنایا و مولر اول کمتر مستعد شکستگی هستند، اما در موارد ضربه شدید یا تصادفات همچنان در معرض خطر هستند. این دندان ها به انسداد مناسب کمک می کنند و نقش مهمی در ایجاد بایت دارند. اطمینان از معاینات منظم دندانپزشکی، حفظ بهداشت دهان و دندان و استفاده از تجهیزات حفاظتی در طول فعالیت‌های پرخطر می‌تواند به کاهش شکستگی‌های احتمالی کمک کند.
بعد از شکستن دندان کودک چه کنیم؟
وقتی دندان کودک می‌شکند، هم برای کودک و هم برای والدینش می‌تواند یک تجربه ناراحت کننده باشد. برخورد را با این وضعیت در حصول اطمینان از دریافت مراقبت مناسب از کودک و به حداقل رساندن عوارض بعدی بسیار مهم است. در این قسمت، اقداماتی که پس از شکستن دندان کودک باید انجام دهید را مورد بحث قرار می دهیم.
اولین قدم این است که آرام بمانید و وضعیت را ارزیابی کنید. بررسی کنید که کودک در کدام ناحیه درد دارد و دندان شکسته را به دقت بررسی کنید. اگر کودک درد شدیدی را تجربه می کرد، بسیار مهم است که فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید.
اگر خون زیادی در دهان کودک وجود دارد دهان او را با آب گرم به سرعت شست و شو دهید. این به حذف هر گونه باقی مانده یا لخته خون از دندان شکسته کمک می کند. توجه به این نکته ضروری است که کودک باید از چرخاندن شدید آب در دهان خود خودداری کند، زیرا ممکن است باعث آسیب بیشتر شود.
کنترل خونریزی
اگر خونریزی جزئی وجود دارد، به کودک آموزش دهید که به آرامی یک گاز تمیز کنید یا یک کیسه چای را گاز بگیرید تا به کنترل خونریزی کمک کند. فشار را برای تقریباً 10-15 دقیقه یا تا زمانی که می توانید حفظ کنید. در صورت ادامه، مهم است که به سرعت با دندانپزشک تماس بگیرید.
دندان شکسته را نگه دارید
اگر قسمتی از دندان شکسته است، سعی کنید فورا محل آن را پیدا کنید. دندان را با تاج (قسمتی که قابل مشاهده است و برای جویدن استفاده می شود) به جای ریشه بگیرید. دندان را به آرامی با آب بشویید، اما از مالش دادن و استفاده از مواد پاک کننده خودداری کنید. در صورت امکان، دندان را در ظرف حاوی شیر قرار دهید. انجام این اقدامات احتمال چسباندن مجدد دندان را افزایش می دهد.
به دنبال مراقبت های دندانپزشکی حرفه ای باشید
پس از انجام مراحل فوق، بسیار مهم است که در اسرع وقت به دنبال مراقبت های دندانپزشکی باشید. تماس با دندانپزشک اطفال یا کلینیک دندانپزشکی اورژانس بهترین اقدام است. چرا که قادر خواهند بود وضعیت را به طور دقیق ارزیابی کنند و گزینه های درمانی مناسب را ارائه دهند. درمان سریع دندانپزشکی می تواند از، آسیب بیشتر و بهبود بهتر کمک کند.
درمان شکستگی دندان کودک
گزینه های درمانی مختلفی برای رفع این شکستگی ها و بازگرداندن سلامت و ظاهر دندان های کودک شما وجود دارد. در ادامه به بررسی برخی از رایج ترین و موثرترین روش ها برای درمان شکستگی دندان کودک می پردازیم.
1. باندینگ دندانی
رایج ترین گزینه درمانی برای شکستگی های جزئی دندان در کودکان باندینگ دندانی است. این روش شامل استفاده از یک ماده رزین همرنگ دندان بر روی دندان آسیب دیده است که سپس با دقت شکل داده و سخت می شود تا ظاهر طبیعی آن بازگردد. باندینگ دندان یک گزینه کم تهاجمی و مقرون به صرفه است که می تواند به طور موثر شکستگی های کوچک را ترمیم کند، بهبود زیبایی را ارائه دهد و عملکرد طبیعی دندان را بازیابی کند.
2. روکش های دندانی
برای شکستگی‌های وسیع‌تر یا مواردی که خطر آسیب بیشتر به ساختار دندان وجود دارد، ممکن است روکش‌های دندانی توصیه شود. روکش‌های دندانی کلاهک‌هایی به شکل دندان هستند که برای محافظت، استحکام و دوام روی دندان شکسته قرار می‌گیرند. آن ها معمولاً از پرسلن یا آلیاژهای فلزی ساخته می شوند و می‌توانند به طور موثری دندان شکسته را ترمیم و تقویت کنند و به آن اجازه عملکرد طبیعی را بدهند.
3. درمان ریشه
در مواردی که شکستگی به داخل محفظه پالپ دندان کشیده شود، درمان ریشه دندان ممکن است ضروری باشد. این روش شامل برداشتن بافت پالپ عفونی یا آسیب دیده از کانال ریشه دندان، ضدعفونی کردن آن و سپس پر کردن و آب بندی آن است. درمان ریشه نه تنها دندان را از کشیدن نجات می دهد، بلکه از عفونت بیشتر جلوگیری می کند و عملکرد آن را حفظ می کند.
۴. کشیدن دندان
در اتفاق ناگوار که شکستگی دندان خیلی شدید یا غیرقابل ترمیم باشد، کشیدن دندان ممکن است تنها گزینه درمانی مناسب باشد. کشیدن دندان به طور معمول آخرین راه حل است و تنها زمانی در نظر گرفته می شود که تمام روش های درمانی دیگر جوابگو نباشند. با این حال، یادآوری این نکته ضروری است که دندان های شیری نقش مهمی در هدایت رشد و تکامل دندان های دائمی دارند و از دست دادن زودهنگام آن ها ممکن است در آینده نیاز به درمان ارتودنسی داشته باشد.
عوارض دندان شکسته درمان نشده در کودکان
در این قسمت مقاله، خطرات و عوارض کلی مرتبط با شکستگی دندان کودک را بررسی خواهیم کرد.
• درد و ناراحتی فوری
هنگامی که دندان کودک می شکند، اعصاب و بافت های در معرض دید می تواند باعث درد و ناراحتی شدید شود. این می تواند به طور قابل توجهی بر توانایی آن ها در خوردن، خوابیدن و حفظ بهداشت دهان و دندان تأثیر بگذارد. نادیده گرفتن درد و تأخیر در درمان می تواند منجر به افزایش رنج و عوارض احتمالی شود.
• عفونت
یکی از جدی ترین خطرات مرتبط با شکستگی دندان کودک، احتمال عفونت است. وقتی دندان می شکند، باکتری ها به راحتی وارد ناحیه شکسته شده و باعث عفونت در پالپ یا بافت های اطراف می شوند. در صورت عدم درمان، این عفونت می تواند به سایر نواحی دهان سرایت کند و منجر به عوارض شدید تری شود.
• تشکیل آبسه
در برخی موارد، دندان شکسته درمان نشده می تواند آبسه ایجاد کند که مجموعه ای از چرک ناشی از عفونت باکتریایی است. آبسه ها می توانند بسیار دردناک باشند و ممکن است به درمان تهاجمی مانند کانال ریشه یا کشیدن نیاز داشته باشند. نادیده گرفتن دندان شکسته احتمال تشکیل آبسه را افزایش می دهد و سلامت دهان و دندان کودک را بیشتر به خطر می اندازد.
• نامرتبی دندان های دائمی
دندان‌های شیری به‌عنوان مکان‌هایی برای دندان‌های دائمی عمل می‌کنند. اگر دندان شیری شکسته درمان نشود، می تواند از موقعیت خود خارج شود و بر روی تراز شدن دندان های دائمی در حال ظهور تأثیر بگذارد. این می تواند منجر به ازدحام بیش از حد یا ناهماهنگی شود و در آینده نیاز به درمان ارتودنسی داشته باشد.
• مشکلات گفتاری و جویدن
دندان های شکسته می تواند بر توانایی کودک در صحبت کردن واضح و جویدن غذا به طور موثر تأثیر بگذارد. این می تواند تأثیر منفی بر اعتماد به نفس، تعاملات اجتماعی و میزان تغذیه آن ها داشته باشد. با رسیدگی سریع به دندان شکسته، والدین می توانند به فرزندان خود کمک کنند تا عملکرد دهان و دندان خود را حفظ کنند و از مشکلات احتمالی گفتار و خوردن اجتناب کنند.
پیشگیری از شکستگی های دندان های جلویی و عقبی کودکان
در ادامه به اقدامات پیشگیرانه موثر برای کاهش احتمال شکستگی های دندان در کودکان می پردازیم.
1. تشویق به رعایت بهداشت دهان و دندان
یکی از راه های اساسی برای پیشگیری از شکستگی دندان، ترویج بهداشت دهان و دندان در کودکان است. اهمیت مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم برای حفظ دندان های قوی و سالم را به آن ها بیاموزید. بر روال بهداشت دهان و دندان آنها نظارت داشته باشید و در صورت نیاز راهنمایی لازم را ارائه دهید.
2. محافظت از دندان ها در طول فعالیت های بدنی
کودکان اغلب در ورزش یا فعالیت های تفریحی شرکت می کنند که دندان هایشان را در معرض خطر شکستگی قرار می دهد. در نظر داشته باشید که کودکتان از محافظ دهان استفاده کند، به ویژه در هنگام ورزش های تماسی یا فعالیت هایی که خطر آسیب های دندانی بالایی دارند. محافظ های دهان به عنوان یک سد محافظ عمل می کنند، ضربه را جذب کرده و خطر شکستگی دندان را کاهش می دهند.
3. رژیم غذایی متعادل و مغذی
یک رژیم غذایی متعادل نقش مهمی در حمایت از دندان های سالم دارد. غذاهای غنی از کلسیم، فسفر و ویتامین D را به کودک خود بدهید. این مواد مغذی برای رشد و حفظ دندان ها و استخوان های قوی ضروری هستند. مصرف تنقلات و نوشیدنی‌های شیرین را محدود کنید، زیرا مصرف زیاد قند می‌تواند خطر پوسیدگی دندان را افزایش داده و دندان‌ها را ضعیف کند و آن ها را مستعد شکستگی کند.
4. معاینات منظم دندانپزشکی
معاینات معمول دندانپزشکی در تهران برای نظارت بر سلامت دندان کودک شما ضروری است. مراجعه منظم به دندانپزشک، شناسایی و تشخیص زودهنگام هر گونه مشکل دندانی، از جمله شکستگی دندان را تسهیل می کند. دندانپزشکان می توانند درمان به موقع و اقدامات پیشگیرانه را برای به حداقل رساندن خطر شکستگی های مکرر ارائه دهند.
5. پرکردگی های همرنگ دندان
برای کودکانی که شکستگی دندان را تجربه کرده اند، پرکردن همرنگ دندان می تواند راه حل موثری باشد. این پرکردن ها نه تنها ظاهر دندان را ترمیم می کنند بلکه ثبات و محافظت در برابر آسیب های بیشتر را نیز فراهم می کنند. دندانپزشکان می توانند با در نظر گرفتن شدت و محل شکستگی، نوع مناسب پرکردن را تعیین کنند.
